مهاجرت نخبگان به دلیل تأثیر گسترده بر بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه، توجه جهانی را به خود جلب کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی مطالعات انجام شده در زمینه پدیده مهاجرت نخبگان از ایران، علل و عوامل مرتبط با آن است.
زمینه و هدف: مهاجرت نخبگان به دلیل تأثیر گسترده بر بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه، توجه جهانی را به خود جلب کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی مطالعات انجام شده در زمینه پدیده مهاجرت نخبگان از ایران، علل و عوامل مرتبط با آن است.
مواد و روش‌ها: در این مروری، چندین پایگاه داده آنلاین (Medline، EMBASE، PyscINFO، EMBASE، Web of Science، Scopus، ERIC و موتور جستجوی گوگل) تا فوریه 2023 به منظور جستجوی مقالات مرتبط با مهاجرت نخبگان ایرانی، مورد بررسی قرار گرفت. دو محقق مستقل جستجو را انجام دادند و یک ناظر اختلاف نظرهای احتمالی را حل و فصل کرد.
یافته‌ها: نظریه‌های متعددی به منظور تبیین علل مهاجرت نخبگان ارائه شده است که در میان آن‌ها، نظریه عوامل کششی-رانشی بیشترین کاربرد (37/4درصد) را در مبانی نظری داشته است. یافته‌ها نشان داد که درآمد بالاتر و جاذبه‌های کشورهای مقصد (عوامل کششی)، عوامل رانشی کشور مبدأ، تحولات جهانی و عوامل فردی و خانوادگی بیشترین تأثیر را بر مهاجرت نخبگان داشته‌اند. تأثیر مهاجرت نخبگان می‌تواند بسته به کشور و روندهای اقتصادی و اجتماعی، مثبت یا منفی باشد و منجربه فرصت‌ها یا محدودیت‌هایی برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و انسانی شود.
نتیجه‌گیری: مهاجرت نخبگان در ایران تا حدودی ناشی از ترغیبات خارجی (یعنی عوامل کششی کشورهای توسعه یافته) و نارسایی‌های داخلی (یعنی عوامل رانشی) است و نرخ مهاجرت رو به افزایش دارد. بررسی و مدیریت این پدیده با استفاده از نظریات موجود کشش-رانش، سلسله مراتب نیازهای مازلو و نظریه عمل منطقی ضروری به نظر می‌رسد.
این گزارش را بخوانید.
